ప్రభుత్వ మరియు ప్రైవేట్ ఉద్యోగాలకు సంబంధించి రోజువారీ సమాచారం పొందేందుకు, మా వాట్సాప్ మరియు టెలిగ్రామ్ ఛానెల్లలో చేరండిి
Aadhar :భారతదేశంలో పెద్ద ఎత్తున ప్రజలు బ్యాంకింగ్ సౌకర్యాలను ఉపయోగించేందుకు పోస్ట్ ఆఫీస్ సేవలను ఆశ్రయిస్తుంటారు. ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో పోస్ట్ ఆఫీస్ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ చాలా కీలకంగా మారింది. అయితే ఇప్పటివరకు పోస్ట్ ఆఫీస్ సేవింగ్స్ ఖాతా ఓపెన్ చేయాలంటే పలు డాక్యుమెంట్లు, ఫారాల భర్తీ, ప్రూఫ్ల సమర్పణ వంటి పేపర్ వర్క్ అవసరం ఉండేది. దీనివల్ల చాలా మంది సాధారణ ప్రజలకు ఖాతా ప్రారంభించడంలో ఇబ్బందులు ఎదురయ్యేవి.
ఈ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మరియు పోస్ట్ ఆఫీస్ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థను మరింత డిజిటల్ దిశగా తీసుకెళ్లడానికి భారత ప్రభుత్వ కమ్యూనికేషన్స్ మంత్రిత్వ శాఖకు చెందిన డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ పోస్ట్స్ (DoP) ఆధార్ ఆధారిత e-KYC (Electronic Know Your Customer) ప్రక్రియను ప్రవేశపెట్టింది. ఈ కొత్త విధానం ద్వారా ఖాతాదారులు తమ ఆధార్ కార్డు ద్వారా బయోమెట్రిక్ ధృవీకరణ చేసుకొని ఖాతా ప్రారంభించవచ్చు. ముఖ్యంగా ఇది పూర్తిగా పేపర్లెస్ ప్రక్రియ కావడం విశేషం.
ఈ విధానం ద్వారా ఖాతా ఓపెన్ చేయాలంటే డాక్యుమెంట్లతో బ్యాంక్ చుట్టూ తిరగాల్సిన అవసరం లేదు. ఒకే ఆధార్ కార్డు ద్వారా, మీ వేలిముద్ర లేదా ఐరిస్ స్కాన్తో బయోమెట్రిక్ e-KYC ప్రక్రియ పూర్తవుతుంది. ఈ విధంగా ఖాతా ప్రారంభించగలిగే సౌకర్యం వల్ల ప్రజలకు సమయం, శ్రమ రెండూ ఆదా అవుతాయి. ఇదే కాక, బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థపై ప్రజల్లో నమ్మకం పెరుగుతుంది. ప్రభుత్వ సబ్సిడీలు, పింఛన్లు, మరియు ఇతర నిధులను ఈ పోస్ట్ ఆఫీస్ ఖాతాలోకి నేరుగా జమ చేసుకోవచ్చు. ఈ విధానం ద్వారా డిజిటల్ ఇండియాకు ఇంకొక అడుగు ముందుకు వేసినట్లవుతుంది.
Aadhar e-KYC ప్రారంభం
2025 జనవరి 6 నుండి, ఈ e-KYC విధానం దశలవారీగా అమలులోకి వచ్చింది. ప్రారంభ దశలో, కొత్త ఖాతాదారుల కోసం సింగిల్ మరియు వ్యక్తిగత పోస్టాఫీస్ సేవింగ్స్ ఖాతాలను ఆధార్ ఆధారిత e-KYC ద్వారా ప్రారంభించవచ్చు. ఈ ప్రక్రియలో, ఖాతాదారుల వివరాలు ఆధార్ డేటాబేస్ నుండి పొందబడతాయి, తద్వారా పేపర్లెస్ ప్రక్రియను అనుసరించవచ్చు.
లావాదేవీలు మరియు ఇతర వివరాలు
పోస్ట్ ఆఫీస్ ఆధార్ ఆధారిత e-KYC విధానం ద్వారా ప్రారంభించిన ఖాతాల్లో, లావాదేవీలు చేయడంలో అనేక సౌలభ్యాలు కల్పించబడ్డాయి. ముఖ్యంగా, ఖాతాదారులు తమ ఖాతాల నుండి రోజుకు రూ.5,000 వరకు నగదు ఉపసంహరణ (withdrawal) చేయవచ్చు. దీనికి ప్రత్యేకంగా ఎలాంటి పేపర్ వర్క్ అవసరం లేదు. ఖాతాదారులు తమ ఆధార్ బయోమెట్రిక్ ధృవీకరణ ద్వారా సులభంగా నగదు తీసుకోవచ్చు. ఇది ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల ప్రజలకు, సీనియర్ సిటిజన్లకు, మరియు స్మార్ట్ఫోన్ లేదా ఇంటర్నెట్ సౌకర్యం లేని వారికి ఎంతో ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది.
అదే విధంగా, ఖాతాలోకి డిపాజిట్ చేయాలన్నా, ఖాతాదారు స్వయంగా డిపాజిట్ చేస్తే ఏ పరిమితి లేకుండా డబ్బును జమ చేయవచ్చు. ఇందులో కూడా ఆధార్ ఆధారిత ధృవీకరణ వలన వౌచర్ అవసరం లేకుండా లావాదేవీ పూర్తవుతుంది. అంటే, ఖాతాదారు తన ఆధార్ ఆధారంగా బ్యాంకులో గుర్తింపు పొందగలిగితే, ఏ రకం ఫారాలూ లేకుండా డబ్బు జమ చేయవచ్చు.
అయితే, ఇతర వ్యక్తి ద్వారా (మూడవ పక్షం ద్వారా) డిపాజిట్ చేయాలంటే మాత్రం, ఇప్పటివరకు ఉన్న విధానమే అమలులో ఉంటుంది. అంటే, పేమెంట్ స్లిప్, ఖాతా వివరాలు, సంతకాలు వంటి పేపర్ ఆధారిత డాక్యుమెంట్లు తప్పనిసరిగా సమర్పించాలి. ఈ విధానం ద్వారా, భద్రతా ప్రమాణాలను కూడా పాటిస్తూ వినియోగదారులకు సౌలభ్యాన్ని కల్పిస్తున్నారు.
ఇతర అన్ని పేపర్ ఆధారిత లావాదేవీల విషయంలో కూడా ప్రస్తుతం అమలులో ఉన్న పద్ధతులు యధాతథంగా కొనసాగుతాయి. అంటే, e-KYC ఖాతా ఓపెన్ చేసినవారికీ, పూర్తి బ్యాంకింగ్ సేవలు వినియోగించాలంటే ఇప్పటివరకు ఉన్న కొన్ని పద్ధతులు కూడా పాటించాల్సి ఉంటుంది. మొత్తంగా చూస్తే, ఇది ఒక హైబ్రిడ్ విధానం – డిజిటల్ సౌలభ్యం మరియు భద్రతా ప్రమాణాల సమ్మేళనంగా పనిచేస్తుంది.
ఆధార్ సమర్పణ అవసరం
2023 ఏప్రిల్ 1 నుండి, కొత్త ఖాతాదారులు ఖాతా ప్రారంభ సమయంలో ఆధార్ లేదా ఆధార్ నమోదు రుజువు సమర్పించాలి. మునుపటి ఖాతాదారులు, అంటే 2023 ఏప్రిల్ 1కి ముందు ఖాతా ప్రారంభించిన వారు, 6 నెలల లోపు ఆధార్ సమర్పించాలి. ఇది చిన్న పొదుపు పథకాల ప్రయోజనాలను పొందేందుకు అవసరం.
ఆధార్ గోప్యత
పోస్ట్ ఆఫీస్ బ్యాంకింగ్ సేవలలో వినియోగదారుల వ్యక్తిగత సమాచార గోప్యతను కాపాడేందుకు, ఆధార్ నంబర్ గోప్యత (Aadhaar Privacy Protection) పై ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకుంటున్నారు. డిజిటల్ లావాదేవీలు పెరిగుతున్న ఈ యుగంలో, వ్యక్తిగత సమాచారం చౌర్యానికి గురికావడాన్ని నివారించేందుకు అనేక భద్రతా ప్రమాణాలను పాటించడం అవసరం. దీని的一 భాగంగా, ఇప్పుడు పోస్ట్ ఆఫీస్ ఖాతాల్లో ఆధార్ నంబర్లను మాస్క్ చేయడం (Masking Aadhaar) విధిగా అమలులోకి తీసుకువచ్చారు.
ఈ విధానంలో, వినియోగదారుల ఆధార్ నంబర్ను పూర్తిగా చూపించకుండా, XXXX-XXXX-1234 అనే ఫార్మాట్లో మాత్రమే చూపిస్తారు. అంటే, చివరి నాలుగు అంకెలు మాత్రమే చూపబడి, మిగతా ఎనిమిది అంకెలు కనిపించకుండా మాస్క్ చేయబడతాయి. ఇది ఖాతాదారుడి వ్యక్తిగత సమాచార భద్రతకు తోడ్పడుతుంది.
ఇతర పత్రాలలో – ఉదాహరణకు, ప్రింటెడ్ ఫారాలు, డాక్యుమెంట్ల జిరాక్స్, లావాదేవీల రికార్డుల్లో – ఆధార్ నంబర్ పూర్తిగా కనిపించే అవకాశం ఉంటే, అటువంటి సందర్భాలలో మొదటి ఎనిమిది అంకెలను బ్లాక్ ఇంక్ లేదా మార్కర్ ఉపయోగించి కవర్ చేయాలి. లేదా, డిజిటల్ ఫార్మాట్లలో అయితే ఆధార్ నంబర్ను ఎడిట్ చేసి, మాస్కింగ్ విధానం పాటించాలి. ఈ చర్యల ద్వారా, గుర్తింపు దొంగతనం (identity theft), డేటా లీక్ వంటి సమస్యలు నివారించవచ్చు.
ఈ మార్గదర్శకాలు భారత Unique Identification Authority of India (UIDAI) సూచనల మేరకు తీసుకురాబడ్డాయి. గోప్యత హక్కు ఒక మౌలిక హక్కుగా భావిస్తున్న కాలంలో, ఈ విధమైన జాగ్రత్తలు ప్రతి ఖాతాదారుడు మరియు సంస్థ పాటించాల్సినవే. పోస్ట్ ఆఫీస్లు కూడా దీనిని కఠినంగా అమలు చేస్తున్నారు. దీనివల్ల వినియోగదారులకు మరింత భద్రత మరియు నమ్మకం లభిస్తుంది.
భవిష్యత్తు ప్రణాళికలు
ప్రస్తుతం, ఖాతా ప్రారంభ సమయంలో ఖాతాదారులు పోస్టాఫీస్కు వెళ్లి బయోమెట్రిక్ ధృవీకరణ చేయాలి. భవిష్యత్తులో, ఈ ప్రక్రియను పూర్తిగా ఆన్లైన్లోకి తీసుకురావడానికి, మొబైల్ యాప్ ద్వారా e-KYC సౌకర్యం అందించడానికి డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ పోస్ట్స్ ప్రణాళికలు రూపొందిస్తోంది.
ఈ కొత్త e-KYC విధానం ద్వారా, పోస్టాఫీస్ సేవింగ్స్ ఖాతా ప్రారంభించడం మరియు నిర్వహించడం మరింత సులభతరం అవుతుంది, తద్వారా ఖాతాదారులకు వేగవంతమైన మరియు సురక్షితమైన సేవలు అందించవచ్చు.