Income Tax పన్ను చెల్లింపుదారులకు శుభవార్త: 7 కొత్త ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లు

Income Tax పన్ను చెల్లింపుదారులకు శుభవార్త: 7 కొత్త ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లు

Income Tax ఆదాయపు పన్ను శాఖ (Income Tax Department) ఆర్థిక సంవత్సరం 2024-25 (Assessment Year 2025-26) కోసం మొత్తం ఏడు రకాల ఆదాయపు పన్ను రిటర్న్ (Income Tax Return – ITR) ఫారాలను అందుబాటులోకి తెచ్చింది. పన్ను చెల్లింపుదారులు తమ ఆదాయ వనరులు మరియు ఇతర అంశాల ఆధారంగా సరైన ఐటీఆర్ ఫారమ్‌ను ఎంచుకుని తమ రిటర్న్‌లను దాఖలు చేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ కొత్త ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లలో ఆదాయపు పన్ను చట్టం, 1961లో చేసిన మార్పులకు అనుగుణంగా కొన్ని కీలకమైన మార్పులు కూడా చోటు చేసుకున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో, ఈ ఏడు ఐటీఆర్ ఫారమ్‌ల గురించి సమగ్రంగా తెలుసుకుందాం.

ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లు – ఒక అవలోకనం

ఆదాయపు పన్ను శాఖ వివిధ వర్గాల పన్ను చెల్లింపుదారుల కోసం వేర్వేరు ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లను రూపొందిస్తుంది. ప్రతి ఫారమ్ ఒక ప్రత్యేక వర్గం యొక్క ఆదాయ వనరులు మరియు ఇతర ఆర్థిక లావాదేవీలకు అనుగుణంగా ఉంటుంది. సరైన ఫారమ్‌ను ఎంచుకోవడం చాలా ముఖ్యం, తద్వారా పన్ను చెల్లింపు ప్రక్రియ సులభంగా మరియు సక్రమంగా జరుగుతుంది.

ఆర్థిక సంవత్సరం 2024-25 కోసం అందుబాటులో ఉన్న ఏడు ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లు మరియు వాటికి సంబంధించిన వివరాలు താഴെ విధంగా ఉన్నాయి:

1. ఐటీఆర్-1 (సహజ్): ఈ ఫారం సాధారణ ఆదాయం కలిగిన నివాసితులైన వ్యక్తుల కోసం ఉద్దేశించబడింది. వీరి మొత్తం ఆదాయం ₹ 50 లక్షల వరకు ఉండాలి మరియు వీరికి జీతం, పెన్షన్, ఒకే ఒక గృహ ఆస్తి (మునుపటి సంవత్సరాల నుండి నష్టాలు ముందుకు తీసుకురాబడని సందర్భంలో), ఇతర వనరుల నుండి ఆదాయం (లాటరీ మరియు గుర్రపు పందెం నుండి వచ్చే ఆదాయం మినహా), మరియు ₹ 5,000 వరకు వ్యవసాయ ఆదాయం ఉండాలి. అంతేకాకుండా, ₹ 1.25 లక్షల వరకు దీర్ఘకాలిక మూలధన లాభాలు (మునుపటి నుండి బదిలీ చేయబడిన లేదా ముందుకు తీసుకువెళ్లవలసిన మూలధన నష్టం లేని సందర్భంలో) ఉన్నవారు కూడా ఈ ఫారమ్‌ను ఉపయోగించవచ్చు.
2. ఐటీఆర్-2: ఈ ఫారం వ్యక్తులు మరియు హిందూ అవిభక్త కుటుంబాల (Hindu Undivided Families – HUFs) కోసం ఉద్దేశించబడింది, వీరికి వ్యాపారం లేదా వృత్తి నుండి ఆదాయం ఉండదు మరియు ఐటీఆర్-1 ఫారమ్‌ను ఉపయోగించడానికి అర్హత లేనివారు. ముఖ్యంగా, ₹ 50 లక్షలకు మించిన మొత్తం ఆదాయం, జీతం, పెన్షన్, మూలధన లాభాలు, ఒకటి కంటే ఎక్కువ గృహ ఆస్తుల నుండి ఆదాయం, విదేశీ ఆస్తుల నుండి ఆదాయం, లేదా ₹ 5,000 కంటే ఎక్కువ వ్యవసాయ ఆదాయం ఉన్నవారు ఈ ఫారమ్‌ను నింపాలి.
3. ఐటీఆర్-3: ఈ ఫారం వ్యక్తులు మరియు హిందూ అవిభక్త కుటుంబాల కోసం ఉద్దేశించబడింది, వీరికి వ్యాపారం లేదా వృత్తి నుండి ఆదాయం ఉంటుంది. ఒక సంస్థలో భాగస్వామిగా ఉన్నవారు, జీతం, పెన్షన్, మూలధన లాభాలు మరియు ఇతర వనరుల నుండి ఆదాయం పొందుతున్నవారు, అలాగే అన్‌లిస్టెడ్ ఈక్విటీ షేర్లలో పెట్టుబడులు ఉన్నవారు మరియు ఒక కంపెనీలో డైరెక్టర్‌గా ఉన్న వ్యక్తులు ఈ ఫారమ్‌ను నింపాల్సి ఉంటుంది.
4. ఐటీఆర్-4 (సుగమ్): ఈ ఫారం చిన్న మరియు మధ్య తరహా పన్ను చెల్లింపుదారుల కోసం ఉద్దేశించబడింది, వీరికి ₹ 50 లక్షల వరకు మొత్తం ఆదాయం ఉంటుంది మరియు వ్యాపారం లేదా వృత్తి నుండి ఆదాయం ఉంటుంది. ముఖ్యంగా, సెక్షన్ 44AD, సెక్షన్ 44ADA లేదా సెక్షన్ 44AE కింద ప్రిజంప్టివ్ ఇన్‌కమ్ స్కీమ్‌ను ఎంచుకున్న వ్యక్తులు, హిందూ అవిభక్త కుటుంబాలు మరియు భాగస్వామ్య సంస్థలు (పరిమిత బాధ్యత భాగస్వామ్య సంస్థలు – Limited Liability Partnerships – LLPs కాకుండా) ఈ ఫారమ్‌ను ఉపయోగించవచ్చు. జీతం, పెన్షన్, ఒక గృహ ఆస్తి నుండి ఆదాయం మరియు ఇతర వనరుల నుండి ఆదాయం (లాటరీ మరియు గుర్రపు పందెం నుండి వచ్చే ఆదాయం మినహా), అలాగే ₹ 1.25 లక్షల వరకు దీర్ఘకాలిక మూలధన లాభాలు (మునుపటి నుండి బదిలీ చేయబడిన లేదా ముందుకు తీసుకువెళ్లవలసిన మూలధన నష్టం లేని సందర్భంలో) ఉన్నవారు కూడా దీనిని ఉపయోగించవచ్చు.
5. ఐటీఆర్-5: ఈ ఫారం వ్యక్తులు, హిందూ అవిభక్త కుటుంబాలు మరియు కంపెనీలు కాకుండా ఇతర పన్ను చెల్లింపుదారుల కోసం ఉద్దేశించబడింది. భాగస్వామ్య సంస్థలు, పరిమిత బాధ్యత భాగస్వామ్య సంస్థలు (LLPs), వ్యక్తుల సంఘాలు (Association of Persons – AOPs), వ్యక్తుల బృందాలు (Body of Individuals – BOIs), సహకార సంఘాలు, స్థానిక అధికారులు, కృత్రిమ న్యాయపరమైన వ్యక్తులు, దివాలా తీసిన వారి ఎస్టేట్‌లు, మరణించిన వారి ఎస్టేట్‌లు మరియు వ్యాపార ట్రస్ట్‌లు ఈ ఫారమ్‌ను నింపాలి.
6. ఐటీఆర్-6: ఈ ఫారం కంపెనీల కోసం ఉద్దేశించబడింది, అయితే సెక్షన్ 11 కింద మినహాయింపు పొందుతున్న కంపెనీలు (ధార్మిక లేదా మతపరమైన ఆస్తి నుండి వచ్చే ఆదాయం కలిగినవి) ఈ ఫారమ్‌ను నింపకూడదు. అన్ని ఇతర కంపెనీలు తమ ఆదాయపు పన్ను రిటర్న్‌లను ఈ ఫారమ్ ద్వారా ఎలక్ట్రానిక్‌గా దాఖలు చేయాలి.
7. ఐటీఆర్-7: ఈ ఫారం ట్రస్ట్‌లు, రాజకీయ పార్టీలు, ధార్మిక సంస్థలు మరియు ఇతర వ్యక్తుల కోసం ఉద్దేశించబడింది, వారు ఆదాయపు పన్ను చట్టంలోని సెక్షన్ 139(4A), 139(4B), 139(4C) లేదా 139(4D) కింద రిటర్న్‌లను దాఖలు చేయవలసి ఉంటుంది. ఇందులో శాస్త్రీయ పరిశోధన సంఘాలు, వార్తా సంస్థలు, వైద్య సంస్థలు, విద్యా సంస్థలు మొదలైనవి ఉంటాయి.

ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లలోని ముఖ్యమైన మార్పులు

ఆర్థిక సంవత్సరం 2024-25 కోసం విడుదల చేసిన ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లలో కొన్ని ముఖ్యమైన మార్పులు చోటు చేసుకున్నాయి. ఈ మార్పులు పన్ను చెల్లింపు ప్రక్రియను మరింత సులభతరం చేయడానికి మరియు ఆదాయపు పన్ను చట్టంలోని కొత్త నిబంధనలకు అనుగుణంగా ఉంటాయి. ముఖ్యంగా, స్టాక్ మార్కెట్ మరియు మ్యూచువల్ ఫండ్స్ వంటి ఈక్విటీ పెట్టుబడుల ద్వారా ఆర్జించిన మూలధన లాభాలకు సంబంధించి ఐటీఆర్-1 మరియు ఐటీఆర్-4 ఫారమ్‌లలో కీలకమైన మార్పులు చేశారు.

• ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో ₹ 1.25 లక్షల వరకు షేర్లు మరియు మ్యూచువల్ ఫండ్లపై వచ్చే దీర్ఘకాలిక మూలధన లాభాలకు (Long-Term Capital Gains – LTCG) ఆదాయపు పన్ను చట్టం, 1961 ప్రకారం మినహాయింపు ఉంటుంది. అయితే, ఈ పరిమితిని మించిన లాభాలపై 12.5 శాతం పన్ను చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. కొత్త ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లలో ఈ విషయాన్ని మరింత స్పష్టంగా పేర్కొన్నారు.
• మూలధన లాభాల పన్ను హేతుబద్ధీకరణకు సంబంధించి ఐటీఆర్-2, 3, 5, 6 మరియు 7 ఫారమ్‌లలో కూడా కొన్ని మార్పులు చేశారు. ఈ మార్పులు పన్ను చెల్లింపుదారులు తమ పెట్టుబడుల నుండి వచ్చే లాభాలను మరింత కచ్చితంగా నివేదించడానికి సహాయపడతాయి.
• కొత్తగా ప్రవేశపెట్టిన సెక్షన్ 115BAD కింద ప్రయోజనం పొందాలనుకునే సహకార సంఘాల కోసం ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లలో ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు చేశారు. ఈ సంఘాలు ఫారం 10IF నింపిన తర్వాత ఈ సెక్షన్ కింద తక్కువ పన్ను రేట్లను పొందవచ్చు.
• ప్రిజంప్టివ్ టాక్సేషన్ స్కీమ్ కింద ఐటీఆర్-4 ఫైల్ చేసే చిన్న పన్ను చెల్లింపుదారుల కోసం కొన్ని నిబంధనలు సరళీకరించబడ్డాయి.

సరైన ఐటీఆర్ ఫారమ్‌ను ఎలా ఎంచుకోవాలి?

సరైన ఐటీఆర్ ఫారమ్‌ను ఎంచుకోవడం మీ ఆదాయ వనరులు, మీ మొత్తం ఆదాయం మరియు మీరు ఏ వర్గానికి చెందిన పన్ను చెల్లింపుదారు అనే దానిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. మీ ప్రధాన ఆదాయ వనరు జీతం అయితే మరియు మీ మొత్తం ఆదాయం ₹ 50 లక్షల లోపు ఉంటే, సాధారణంగా మీరు ఐటీఆర్-1 ఫారమ్‌ను ఉపయోగించవచ్చు. మీకు వ్యాపారం లేదా వృత్తి నుండి ఆదాయం ఉంటే, మీరు ఐటీఆర్-3 లేదా ఐటీఆర్-4 (ప్రిజంప్టివ్ టాక్సేషన్ స్కీమ్ కింద అర్హత ఉంటే) నింపాల్సి ఉంటుంది. ఒకటి కంటే ఎక్కువ గృహ ఆస్తులు లేదా విదేశీ ఆదాయం వంటి సంక్లిష్టమైన ఆదాయ వనరులు ఉంటే, మీరు ఐటీఆర్-2 నింపాల్సి ఉంటుంది. కంపెనీలు ఐటీఆర్-6 నింపాలి, మరియు ట్రస్ట్‌లు, రాజకీయ పార్టీలు మొదలైనవి ఐటీఆర్-7 నింపాలి.

మీకు ఏ ఫారం సరైనదో నిర్ధారించుకోవడానికి, మీ ఆదాయ వనరులు మరియు మీ ఆర్థిక లావాదేవీలన్నింటినీ జాగ్రత్తగా పరిశీలించడం చాలా ముఖ్యం. అవసరమైతే, మీరు ఒక పన్ను నిపుణుడిని సంప్రదించి సరైన సలహా తీసుకోవచ్చు.

ఐటీఆర్ ఫైల్ చేయడం ఎలా?

ఆదాయపు పన్ను రిటర్న్‌ను ఆన్‌లైన్ (ఎలక్ట్రానిక్ ఫైలింగ్) మరియు ఆఫ్‌లైన్ (భౌతిక పత్రాల సమర్పణ) అనే రెండు విధాలుగా దాఖలు చేయవచ్చు. అయితే, చాలా మంది పన్ను చెల్లింపుదారులు ఆన్‌లైన్ పద్ధతిని ఎంచుకుంటున్నారు, ఇది మరింత సౌకర్యవంతంగా మరియు వేగంగా ఉంటుంది.

ఆన్‌లైన్‌లో ఐటీఆర్ ఫైల్ చేయడానికి, మీరు ఆదాయపు పన్ను శాఖ యొక్క అధికారిక వెబ్‌సైట్‌ను (www.incometax.gov.in) సందర్శించాలి. మీరు మీ పాన్ నంబర్ మరియు ఇతర వివరాలను ఉపయోగించి వెబ్‌సైట్‌లో నమోదు చేసుకోవాలి. ఆ తర్వాత, మీరు సంబంధిత ఐటీఆర్ ఫారమ్‌ను డౌన్‌లోడ్ చేసి, అవసరమైన సమాచారాన్ని నింపి, డిజిటల్ సంతకం (డిజిటల్ సిగ్నేచర్ సర్టిఫికేట్ – DSC) లేదా ఎలక్ట్రానిక్ వెరిఫికేషన్ కోడ్ (Electronic Verification Code – EVC) ఉపయోగించి సమర్పించవచ్చు. ఆధార్ ఓటీపీ (One-Time Password) ద్వారా కూడా మీ రిటర్న్‌ను వెరిఫై చేసే అవకాశం ఉంది.

ఆఫ్‌లైన్‌లో ఐటీఆర్ ఫైల్ చేయడానికి, మీరు సంబంధిత ఫారమ్‌ను డౌన్‌లోడ్ చేసి, నింపి, ఆదాయపు పన్ను శాఖ కార్యాలయంలో స్వయంగా లేదా పోస్ట్ ద్వారా సమర్పించవచ్చు. అయితే, కొన్ని వర్గాల పన్ను చెల్లింపుదారులకు ఆన్‌లైన్ ఫైలింగ్ తప్పనిసరి చేయబడింది.

ఐటీఆర్ ఫైల్ చేయడానికి చివరి తేదీ

ఆర్థిక సంవత్సరం ముగిసిన తర్వాత, ప్రతి పన్ను చెల్లింపుదారుడు ఒక నిర్దిష్ట తేదీలోగా తమ ఆదాయపు పన్ను రిటర్న్‌ను దాఖలు చేయాలి. సాధారణంగా, వ్యక్తులు మరియు హిందూ అవిభక్త కుటుంబాలకు ఐటీఆర్ ఫైల్ చేయడానికి చివరి తేదీ జూలై 31. అయితే, ఈ తేదీని ఆదాయపు పన్ను శాఖ కొన్నిసార్లు పొడిగించవచ్చు. నిర్ణీత గడువులోగా రిటర్న్ దాఖలు చేయకపోతే, జరిమానాలు మరియు బకాయిలపై వడ్డీ చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.

ఆర్థిక సంవత్సరం 2024-25 (Assessment Year 2025-26) కోసం ఐటీఆర్ ఫైల్ చేయడానికి చివరి తేదీని ఆదాయపు పన్ను శాఖ ఇంకా అధికారికంగా ప్రకటించలేదు. అయితే, పన్ను చెల్లింపుదారులు చివరి నిమిషం వరకు వేచి చూడకుండా వీలైనంత త్వరగా తమ రిటర్న్‌లను దాఖలు చేయడం మంచిది.

ముగింపు

ఆదాయపు పన్ను శాఖ ఆర్థిక సంవత్సరం 2024-25 కోసం ఏడు రకాల ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లను అందుబాటులోకి తెచ్చింది. ప్రతి పన్ను చెల్లింపుదారుడు తమ ఆదాయ వనరులు మరియు వర్గం ప్రకారం సరైన ఫారమ్‌ను ఎంచుకుని తమ రిటర్న్‌ను దాఖలు చేయాలి. కొత్త ఫారమ్‌లలో చేసిన మార్పులను గమనించి, గడువులోగా రిటర్న్ దాఖలు చేయడం వలన జరిమానాలను నివారించవచ్చు. పన్ను చెల్లింపు ప్రక్రియను సులభతరం చేయడానికి ఆదాయపు పన్ను శాఖ ఎల్లప్పుడూ ప్రయత్నిస్తూ ఉంటుంది, మరియు ఈ కొత్త ఐటీఆర్ ఫారమ్‌లు ఆ దిశగా ఒక ముఖ్యమైన అడుగు. మీకు ఏమైనా సందేహాలు ఉంటే, ఆదాయపు పన్ను శాఖ యొక్క అధికారిక వెబ్‌సైట్‌ను సందర్శించండి లేదా ఒక పన్ను నిపుణుడిని సంప్రదించండి.

LIC అదిరిపోయే ప్లాన్: 5 ఏళ్లలో పెట్టుబడి, జీవితాంతం ఆదాయం!