ప్రభుత్వ మరియు ప్రైవేట్ ఉద్యోగాలకు సంబంధించి రోజువారీ సమాచారం పొందేందుకు, మా వాట్సాప్ మరియు టెలిగ్రామ్ ఛానెల్‌లలో చేరండిి
నిజానికి, భారత్‌లో డిజిటల్ చెల్లింపులు రోజురోజుకు విస్తరించగా, UPI (Unified Payments Interface) సేవలు అన్ని వయస్సుల వారిలో ఎంతో ప్రసిద్ధి పొందాయి. Paytm, PhonePe, Google Pay, BHIM వంటి యాప్‌ల ద్వారా వినియోగదారులు సులభంగా, వేగంగా, నేరుగా తమ ఖాతాల మధ్య డబ్బు బదిలీ చేసుకోవచ్చు. అయితే, ఈ సౌకర్యాలతో పాటు, సైబర్ మోసాలు, డిజిటల్ చోరీలు కూడా పెరుగుతున్నాయి. అందుకే, డిజిటల్ భద్రతను మరింతగా బలోపేతం చేయడానికి భారత ప్రభుత్వం ఒక కొత్త భద్రతా వ్యవస్థను ప్రవేశపెట్టింది. దీనికి “ఫైనాన్షియల్ ఫ్రాడ్ రిస్క్ ఇండికేటర్” (FRI) అని పేరు.
ఫైనాన్షియల్ ఫ్రాడ్ రిస్క్ ఇండికేటర్ (FRI) అంటే ఏమిటి?
FRI అనేది భారత ప్రభుత్వం, టెలికాం శాఖ (DoT) ఆధ్వర్యంలో రూపొందించిన ఒక స్మార్ట్ భద్రతా మెకానిజం. దీని ముఖ్య ఉద్దేశ్యం, UPI ద్వారా జరిగే లావాదేవీలలో అనుమానాస్పద మొబైల్ నంబర్లు ఉన్నాయా లేదా అనే విషయాన్ని గుర్తించడం. ఉదాహరణకు, సైబర్ నేరాలకు సంబంధించిన మొబైల్ నంబర్లు, మోసగాళ్లకు చెందిన నంబర్లు ఉండవచ్చును. ఈ నంబర్లను గుర్తించి, ఆ నంబర్ల ద్వారా జరగనున్న లావాదేవీలను అడ్డుకోవడం ద్వారా వినియోగదారుల ఆర్థిక భద్రతను కాపాడటమే ఈ వ్యవస్థ లక్ష్యం.
FRI ఎలా పనిచేస్తుంది?
ఫైనాన్షియల్ ఫ్రాడ్ రిస్క్ ఇండికేటర్ (FRI) సిస్టమ్ ప్రధానంగా మూడు రకాల రిస్క్ స్థాయిలను గుర్తిస్తుంది, వీటి ద్వారా డిజిటల్ చెల్లింపుల్లో వాడే మొబైల్ నంబర్ల భద్రతను అంచనా వేస్తుంది. ఈ రిస్క్ స్థాయిల విభజన వినియోగదారులను, బ్యాంకులను, UPI యాప్‌లను మోసపూరిత లావాదేవీల నుంచి రక్షించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.
1. మధ్యస్థ రిస్క్ (Medium Risk)
మధ్యస్థ రిస్క్ స్థాయి అంటే ఆ మొబైల్ నంబర్ ద్వారా లావాదేవీలు చేయడంలో కొంతసేపు సందేహాలు ఏర్పడే అవకాశం ఉండటం. ఈ స్థాయిలో ఉన్న నంబర్లు పూర్తిగా మోసానికి సంబంధించని నంబర్లే కావచ్చు, కానీ పాత డేటా, వినియోగపు నమూనాలు, లేదా అనుమానాస్పద కార్యకలాపాల కారణంగా తేలికపాటి ఎవరైన సందేహాలు ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, నంబర్ యాజమాన్యం తరచూ మారడం లేదా అనుకోకుండా వివిధ ఖాతాల నుంచి లావాదేవీలు చేయడం వంటి సంకేతాలు ఈ స్థాయిలోకి వస్తాయి. ఈ రిస్క్ స్థాయి ఉన్న నంబర్లకు పూర్తి నిరోధం ఉండకపోయినా, అలర్ట్ ఇవ్వడం ద్వారా యూజర్‌కి జాగ్రత్తగా ఉండటానికి అవకాశమిస్తుంది.
2. అధిక రిస్క్ (High Risk)
అధిక రిస్క్ ఉన్న నంబర్లు అనగా మోసపూరిత కార్యకలాపాలకు ఎక్కువగా సంబంధించి ఉండే మొబైల్ నంబర్లు. ఈ స్థాయిలో ఉన్న నంబర్లపై విస్తృత విచారణలు మరియు నివేదికలు ఉంటాయి, వీటితో గమనించబడిన చట్టవిరుద్ధ లేదా అనుమానాస్పద కార్యకలాపాలు ఉన్నాయి. ఉదాహరణకు, సైబర్ క్రైమ్ కేసుల్లో ఆ నంబర్లు ఉపయోగపడినట్లు గుర్తించబడటం, లేదా డిజిటల్ ఫ్రాడ్‌లు జరిగే సందేహాలపై ఆ నంబర్ విచారణకు వచ్చిన సందర్భాలు ఈ స్థాయిలో ఉంటాయి. ఇలాంటి నంబర్లతో లావాదేవీలు జరగకుండా అడ్డుకోవడం అవసరం ఎందుకంటే ఇవి వినియోగదారుల ఆర్థిక భద్రతకు ప్రధాన ప్రమాదాలను కలిగించవచ్చు.
3. అత్యధిక రిస్క్ (Very High Risk)
అత్యధిక రిస్క్ స్థాయి అనేది స్పష్టంగా మోసపూరిత కార్యకలాపాల్లో భాగమైన, నమ్మదగిన ఆధారాలతో గుర్తించిన మొబైల్ నంబర్లకు వర్తిస్తుంది. ఈ నంబర్లు పూర్తిగా బ్లాక్ చేయబడతాయి, వీటి ద్వారా ఎలాంటి లావాదేవీలను జరపడం కూడా అనుమతించబడదు. ఈ స్థాయి నంబర్లు సాధారణంగా పోలీసులు, సైబర్ నేరాలపై పర్యవేక్షణ సంస్థలు లేదా నేషనల్ సైబర్ క్రైమ్ రిపోర్టింగ్ పోర్టల్ వంటి అధికారిక వనరుల ద్వారా సన్నిహిత అన్వేషణకు గురయ్యాయి. ఈ నంబర్లపై ఎలాంటి లావాదేవీలను నిరోధించడం ద్వారా వినియోగదారుల ఆర్థిక నష్టాలను అరికట్టడం జరుగుతుంది.
రిస్క్ స్థాయిలను గుర్తించడానికి ఉపయోగించే వనరులు
FRI వ్యవస్థ అత్యాధునిక డేటా విశ్లేషణ పద్ధతులను ఉపయోగించి మొబైల్ నంబర్ల రిస్క్ స్థాయిలను అంచనా వేస్తుంది. ఇందులో ప్రధానంగా:
- నేషనల్ సైబర్ క్రైమ్ రిపోర్టింగ్ పోర్టల్ (NCRP) నుండి సేకరించిన సైబర్ నేరాలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని విశ్లేషించడం.
- చాక్షు ప్లాట్‌ఫారమ్ వంటి ఇతర సైబర్ భద్రతా డేటాబేసులు, రిపోర్టులు మరియు నివేదికల ఆధారంగా నంబర్లను జాగ్రత్తగా పరిశీలించడం.
- వివిధ బ్యాంకులు, UPI సేవల సంస్థల నుంచి లభించిన లావాదేవీ డేటాను యానాలైజ్ చేసి అనుమానాస్పద నమూనాలను గుర్తించడం.
ఈ విధంగా, FRI సిస్టమ్ సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని వినియోగించి, ఏ మొబైల్ నంబర్ మోసానికి వాడుకలో ఉందో గానీ లేదా అనుమానాస్పద కార్యకలాపాలలో పాలుపంచుకున్నదో గానీ కనుగొని, ఆ నంబర్ల ద్వారా జరగనున్న లావాదేవీలను అడ్డుకుంటుంది. దీని వల్ల వినియోగదారులు తమ డిజిటల్ ఆర్థిక వ్యవహారాలలో సురక్షితంగా ఉండవచ్చు.
ఈ విధంగా, FRI సిస్టమ్ వినియోగదారుల ఆర్థిక భద్రతకు ఒక కీలక మద్దతుగా మారింది, మరియు డిజిటల్ చెల్లింపుల వ్యవస్థను మరింత నమ్మకమైనదిగా మార్చేందుకు సహాయపడుతుంది.
UPI యాప్‌లలో FRI అమలు
Paytm, PhonePe, Google Pay, BHIM వంటి ప్రముఖ UPI యాప్‌లు ఇప్పుడు ఈ FRI విధానాన్ని తమ సేవల్లో అమలు చేస్తున్నారు. అంటే, ఎప్పుడు మీరు లావాదేవీ చేయాలనుకున్నప్పుడు, ఆ నంబర్ FRI ఆధారంగా రిస్క్ స్థాయిలో ఉందా అన్నది ముందుగానే యాప్ చెక్ చేస్తుంది. రిస్క్ అధికంగా ఉంటే, ఆ లావాదేవీ అడ్డుకోవడం ద్వారా మీకు మోసం జరగకుండా రక్షిస్తుంది.
వినియోగదారులు తీసుకోవలసిన జాగ్రత్తలు
ఈ కొత్త భద్రతా ఫీచర్లు ఉన్నప్పటికీ, వినియోగదారులు కొన్ని సర్వసాధారణ జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి:
- అపరిచిత, సందేహాస్పద నంబర్లకు డబ్బు పంపకండి.
- UPI యాప్‌లు, బ్యాంకింగ్ యాప్‌లు ఎప్పుడూ అప్డేట్ చేసి వాడండి, ఎందుకంటే అప్డేట్లు భద్రతా పొరపాట్లను సరిచేస్తాయి.
- ఇంటర్నెట్‌లో వచ్చిన సందేహాస్పద లింకులపై క్లిక్ చేయవద్దు. ఫోన్లో ఏదైనా అనుమానాస్పద మెసేజ్ వస్తే, వెంటనే ఎటువంటి చర్య తీసుకోకండి.
- ఎప్పుడూ మీ UPI పిన్ ను రహస్యంగా ఉంచండి, ఎవరితోనూ పంచుకోకండి.
భవిష్యత్తులో ఈ విధానం
భారత ప్రభుత్వం మరియు సంబంధిత సంస్థలు డిజిటల్ చెల్లింపుల భద్రతను మరింతగా పెంచడానికి మరింత బలం పెడుతున్నాయి. FRI వంటి వ్యవస్థలు అందుబాటులోకి రావడం వల్ల, మోసాలు, సైబర్ నేరాలు, ఫ్రాడ్ కేసులు గణనీయంగా తగ్గుతాయి. ప్రజలు డిజిటల్ చెల్లింపులపై మరింత నమ్మకంతో నమ్మి ఉపయోగించగలుగుతారు.
మొత్తానికి, ఈ భద్రతా చర్యలు దేశంలోని డిజిటల్ చెల్లింపుల వృద్ధికి, ప్రజల ఆర్థిక భద్రతకు ఎంతో సహాయపడతాయి. మన దేశంలో ప్రతి ఒక్కరూ ఈ భద్రతా మార్గదర్శకాలను పాటిస్తూ, జాగ్రత్తగా ఉండాలి. ఈ విధంగా, సురక్షిత, సౌకర్యవంతమైన డిజిటల్ పేమెంట్స్ ప్రపంచాన్ని మనం సృష్టించుకోవచ్చు.
తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రూ.9,900 కోట్ల Pending Bills క్లియర్..!
Join WhatsApp